Udar niedokrwienny oraz udar krwotoczny

Udar mózgu to zespół objawów klinicznych cechujących się nagłym wystąpieniem ogniskowych lub uogólnionych zaburzeń czynności mózgu, utrzymujących się, o ile wcześniej nie spowodują zgonu, dłużej niż 24h i niemających innej przyczyny niż naczyniowa.

W zależności od mechanizmu uszkodzenia wyróżnia się udary niedokrwienne i udary krwotoczne.

• Udar niedokrwienny jest nazywany „zawałem mózgu” ze względu na podobny mechanizm jak przy zawale serca. W sercu zamykają się tętnice wieńcowe, w mózgu  zamyka się (lub zwęża) tętniczka wewnątrzmózgowa. 85% udarów to właśnie udary niedokrwienne. Przyczyny to między innymi: choroby serca (wady zastawek, zaburzenia rytmu serca, zawał serca).
• Udar krwotoczny (inaczej: krwotok mózgowy)  nazywany jest „wylewem” ponieważ krew z pękniętej tętniczki dosłownie „rozlewa” się po pewnym obszarze mózgu. Najbardziej powszechną przyczyną tej postaci jest nadciśnienie tętnicze.
• Przemijający atak niedokrwienny (ang. TIA, Transient Ischemic Attack) – krótkotrwałe (do 24 godzin) i przemijające wystąpienie objawów uszkodzenia mózgu na skutek zaburzeń krążenia mózgowego.  Oznacza to wystąpienie niedokrwiennego udaru mózgowego (przejściowego niedokrwienia tkanki nerwowej) którego objawy wycofują się całkowicie w ciągu krótkiego czasu, zazwyczaj w ciągu kilku, kilkunastu minut. Zakłada się, że czas trwania tych objawów może maksymalnie wynosić 24 godziny

Objawy ostrzegawcze udaru

• nagłe zaburzenia czucia po jednej stronie ciała (niedoczulica połowicza) lub drętwienie połowy ciała
• wykrzywienie twarzy po jednej stronie, szczególnie widoczne jest opuszczenie kącika ust
• nagłe osłabienie kończyny lub kończyn po jednej stronie (niedowład połowiczy)
• nagłe zaburzenia mowy (mowa bełkotliwa, utrata zdolności mówienia, trudności w zrozumieniu mowy)
• nagłe zaburzenia widzenia-charakterystyczne jest niedowidzenie na jedno oko lub niedowidzenie polowy pola widzenia
• nagłe zawroty głowy z towarzyszącymi zaburzeniami w utrzymaniu równowagi, nagłymi upadkami, czasami z podwójnym widzeniem, kłopotami z orientacją i zaburzeniami świadomości

Typowe objawy udaru

• nagły niedowład lub paraliż ręki/nogi,
• opadanie kącika ust,
• niewyraźna mowa lub jej zaniki, niespodziewana trudność z formułowaniem wypowiedzi,
• zaburzenia logicznego myślenia.

Objawy poprzedzające lub oznaczające atak

• niezwykle silny ból głowy,
• zaburzenia widzenia,
• niepewny chód,
• zawroty głowy.

Udar mózgu – prawostronny, lewostronny, obustronny

W zależności od tego, które nerwy ruchowe/czuciowe zostaną zaatakowane, buduje się określenie udaru:

• lewostronnego (objawy dotyczą lewej strony ciała),
• prawostronnego (objawy dotyczą prawej strony ciała)
• obustronnego.

Jak postępować w przypadku zaobserwowania objawów udaru?

• W udarze mózgu najważniejsza jest szybka reakcja i właściwie jak najszybciej zaczęta rehabilitacja oraz udzielenie wsparcia psychologicznego.
• Chory z udarem niedokrwiennym, który w ciągu 4,5 godziny trafi na oddział udarowy, dostaje lek rozpuszczający skrzeplinę (tromboliza dożylna). Celem jest jak największe zwiększenie szans na przywrócenie wszystkich zanikniętych/zniekształconych funkcji ruchowych, poznawczych itd.

JEŻELI SPOSTRZEŻESZ, ŻE COŚ JEST NIE TAK, DZWOŃ 112!

LICZY SIĘ TYLKO JEDNO – CZAS!!! DZIAŁAJ SZYBKO!

Zasady i techniki postępowania do zapamiętania/wykonania

Podstawowe kroki naszej reakcji, gdy przypuszczamy, że ktoś dostał udaru mózgu.

Zasada trzech kroków

• Mowa – Poproś chorego o powtórzenie prostego zdania. Na przykład: „Czytam ciekawą książkę”.
• Uśmiech – Poproś chorego o uśmiech i sprawdź, czy udało się spełnić tę prośbę.
• Ramiona – Poproś o podniesienie obu ramion jednocześnie.

Wg. zasady U.D.A.R. sprawdzamy

• Usta – wykrzywione?
• Dłoń – opadnięta?
• Artykulacja – utrudniona?
• Rozmazane widzenie – czy występuje?

Act fast – „działaj szybko”

To podstawa, gdy chcemy, by udar wyrządził jak najmniej szkód u bliskiej osoby. Sprawdzamy:

• F – od ang.: face – twarz. Poproś chorego o uśmiechnięcie się. Czy potrafi to zrobić? Czy obserwujesz opadanie kącika ust?
• A – od ang. arms – ramiona. Poproś chorego, by uniósł ramiona. Czy to się powiodło? Czy jedno ramię zwisa?
• S – od ang. speech – mowa. Poproś chorego, by wypowiedział proste zdanie. Na przykład: „Wszystko będzie dobrze”. Czy słyszysz, że mowa jest niewyraźna lub bełkotliwa?
• T – od ang. time – czas. Jeśli obserwujesz któryś z tych objawów, dzwoń po karetkę!

Postępowanie profilaktyczne

• wykonywanie regularnych badań ogólnego stanu zdrowia w gabinecie lekarskim
• samodzielnie mierzyć sobie ciśnienie – ciśnienie tętnicze na poziomie 120/80 mm Hg, obniża ryzyko udaru o 30-40 procent
• walczyć z otyłością (BMI powyżej 30 już sygnalizuje ryzyko, szczególnie w połączeniu z otyłością brzuszną) i nadwagą
• wskazana jest zdrowa dieta i aktywność fizyczna
• nienadużywanie alkoholu – duże spożycie alkoholu zwiększa ryzyko wystąpienia obu rodzajów udaru
• wyeliminować palenie tytoniu – po zaprzestaniu palenia papierosów, ryzyko wystąpienia udaru spada o 50%. Jednak już sama ekspozycja na dym papierosowy, wzmaga ryzyko zachorowania prawie dwukrotnie
• kontrola i leczenie cukrzycy
• kontrola i leczenie miażdżycy -prawie 40% udarów niedokrwiennych ma związek właśnie z zaburzeniami gospodarkami lipidowej.

Więcej informacji

https://udarowy.com.pl